Cognitieve klachten door MS

Sinds de jaren vijftig van de vorige eeuw weten we steeds meer over de geheugen- en concentratiebeperkingen (‘cognitieve problemen’) die mensen met MS kunnen hebben. 

Moderne MRI-technieken laten zien dat naast de zogenaamde witte stof in de hersenen ook de zogenaamde grijze stof aangetast kan zijn bij MS. In deze grijze stof spelen de cognitieve processen zich af. 40 tot 70% van de mensen met MS heeft cognitieve problemen, ongeveer de helft dus. Daarvan heeft slechts 10% last van ernstige cognitieve stoornissen. We spreken bij MS dan ook liever over cognitieve klachten dan van cognitieve stoornissen.

Het ontstaan van cognitieve problemen

Waarschijnlijk is de snelheid van informatieverwerking het eerste cognitieve gebied dat aangetast wordt. Later volgen andere beperkingen, bijvoorbeeld concentratieverlies of moeite met de aandacht vasthouden in een omgeving met lawaai of veel afleiding.

Onderzoekers denken dat cognitieve problemen vooral ontstaan doordat de beschermende myeline laag rondom de zenuwen kapot gaat door MS. Hierdoor komen de elektrische impulsen door de zenuwbanen minder snel of goed aan dan de bedoeling is. Het is alsof het inwendige internet trager werkt. Sommige deskundigen denken dat deze vertraging, om informatie te verwerken, de oorzaak van alle cognitieve problemen is bij MS.

Cognitieve klachten die kunnen optreden bij MS zijn:

1. Problemen oplossen, plannen, uitvoeren en evalueren van taken wordt lastiger
2. Minder concentratie en lagere reactiesnelheid
3. Geheugenproblemen (maar dan meer met herinneren dan met herkennen)
4. Woorden zoeken om te zeggen wat je wilt zeggen, wordt moeilijker

Taal, oriëntatie, lezen en rekenen gaan weinig tot niet achteruit, net als intelligentie

Veel mensen met MS zullen één of twee van de genoemde problemen ondervinden, maar er zijn ook mensen met de ziekte die hier helemaal geen last van hebben. Net zoals dat bij andere MS-klachten gaat dus.

Zijn cognitieve problemen of stoornissen te voorspellen?

Nee, een cognitief probleem kan in elke fase van MS en bij elke vorm van de ziekte ontstaan. De problemen komen even vaak voor bij vrouwen als bij mannen.

Wat kan de cognitie beïnvloeden bij MS

1. Emotionele reacties, zoals boosheid, verdriet, etc.
2. Depressieve klachten
3. Moeheid
4. Slaapproblemen
5. Stress
6. Pijn
7. Medicijnen kunnen een negatief of positief effect hebben
8. Leeftijd

Stel je voor… Wat gebeurt er als je slaaptekort en stress hebt?

Je hebt al wat last vergeetachtigheid, maar door nóg meer stress en de slechte nachtrust gebeurt dit:

Je kan maar niet in slaap vallen omdat je veel te zenuwachtig bent voor je examen. Als je de volgende dag begint met het examen, vergeet je alles wat je geleerd hebt. Je klachten worden op dat moment nóg groter. Concentreren was al lastiger geworden, maar door die slechte nacht kan je je helemaal niet meer concentreren. Erg vervelend allemaal!

De volgende keer probeer je zo goed mogelijk te slapen. Zenuwachtig zijn of stress hebben, is niet nodig. Je hebt toch goed geleerd? Dan zal het de volgende keer vast goed gaan.

Bespreek je klachten en problemen

Als je MS hebt, is het belangrijk om te weten dat de cognitieve problemen veel voorkomen en dat ze maar soms tot ernstige stoornissen ontwikkelen. Bespreek je klachten zo duidelijk mogelijk met de neuroloog en vertel welke problemen je ermee hebt. Ook kan een zorgteam je helpen om zo min mogelijk last te hebben van de cognitieve problemen in jouw leven.

Kan ik iets doen om de cognitieve problemen te verminderen?

Een onderzoek laat zien dat leren en lezen beschermt tegen cognitieve problemen. Het is dus belangrijk dat je jezelf blijft ontwikkelen door te lezen, sociaal actief te blijven en dat je kiest voor een gezonde levensstijl met lichaamsbeweging.

Wil je meer weten over MS en cognitie? Kijk naar dit filmpje van Prof. Dr. Geurts.

Wil je meer lezen over cognitie lees dan hier verder.

Papa en Mama kunnen meer lezen over MS bij onze grote zus MSweb.

Oorspronkelijk geplaatst op MSkidsweb: 14-11-2014.